"Алтны форум 2024" боллоо

Densmaa 2024-04-10 09:04

Эдийн засаг

Монгол Улсын Засгийн газраас “Алт-2” хөтөлбөрийг 2017 оноос хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд хоёр үе шаттайгаар 2025 он хүртэл үргэлжлэх юм.

       Голомт банк Монгол Улсын эдийн засгийн гол хүч болсон, уул уурхайн салбарын хөгжлийг түүчээлэгч бизнесүүдийг дэмжих зорилготой “Алтны форум 2024”-ийг Улаанбаатар хотноо зохион байгууллаа. 2018 оноос уламжлал болгон зохиож буй тус форумд 360 гаруй Монгол Улсын  алт олборлогч топ  аж ахуйн нэгж, уул уурхайн машин механизм, тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгч, нийлүүлэгч байгууллагуудын 880 гаруй төлөөлөгч оролцож, алтны зах зээлийн орчинд гарсан өөрчлөлт, ирээдүйн төлвийн талаар хэлэлцжээ.

Монгол Улсын алтны экспортын орлого жилээс жилд нэмэгдэж буй энэ үед Голомт банк алтны салбарт онцгой анхааран ажиллаж, 2023 онд Монголбанканд нийт 4.3 тонн алт нийлүүлэн алтны зах зээлийн 24 хувийг дангаараа бүрдүүлэн ажиллажээ. Тус банк нь алт, уул уурхайн салбарын хөгжилд түлхэц болохуйц бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хүргэж, энэ салбарт чиглэсэн нетворкинг арга хэмжээг тогтмол зохион байгуулан улсын хэмжээнд хэрэгжиж буй томоохон төсөл, хөтөлбөрүүдэд гар бие оролцсоор ирсэн юм.

Голомт банкны гүйцэтгэх захирал А.Одонбаатар: Алтны форум 2023-аас хойш Голомт банкны зээлийн үйл ажиллагаа буюу уул уурхай, тэр дундаа алтны салбарын харилцагч нартаа зээл олгох, мөн зээлээс гадна бусад төрлийн зөвлөх үйлчилгээ, бусад банк санхүүгийн үйлчилгээгээр дэмжих үйл ажиллагаа огцом дээшилсэн. Энэ чиглэлээр Голомт банк 2023 оны турш бүх бодлогоо чиглүүлж ажилласан. Эндээс тодорхой үр дүн гарсан нь форумд оролцогчдоос харагдаж байна.   

     Форумын үеэр дэлхийн эдийн засгийн өнөөгийн байдал, уул уурхай салбар дахь арилжааны банкнуудын оролцоо, алт, газрын тосны газрын чиг хандлага гэх мэт алтны салбарт оролцогчдын үйл ажиллагаанд хэрэг болох судалгаа, мэдээллийг багтаасан илтгэлүүдийг хүргэжээ. Мөн ирсэн зочдод сэдвийн хүрээнд чөлөөтэй ярилцлага хийж, сонирхсон асуултаа панелистуудаас нээлттэй асуух боломж олгосон үр дүнтэй цаг болж чадсаныг оролцогчдын зүгээс онцолж байлаа. 

“Замайн сервисиз” компанийн худалдаа маркетингийн хэлтсийн дарга Ц.Чинзориг: Туршлага хуваалцахаас гадна Голомт банкнаас санал болгож байгаа борлуулалтын олон гарц гаргалгаа, төлбөрийн нөхцөл уян хатан байдал олон янз төлбөрийн арга аргачлалуудыг харилцагчдадаа танилцуулж байгаа нь таатай байна.    

      Уул уурхай, алтны салбарт ажилладаг бизнесүүдийн хувьд сайн хүчин чадал бүхий техник, тоног төхөөрөмж хамгийн чухал байдаг. Иймд форумын үеэр хүнд даацын машин механизм, тоног төхөөрөмж нийлүүлэгч, худалдаалагч 10 байгууллагын нээлттэй асар ажиллан бүтээгдэхүүний танилцуулгаа хийжээ. Нээлттэй асрын хэсэг нь оролцогчдын хувьд форумд оролцонгоо үйл ажиллагаандаа хэрэгтэй тоног төхөөрөмж болон технологийн шинэ шийдлүүдтэй танилцан, газар дээрээс нь худалдан авалт хийх боломжийг олгохоос гадна цаашид тогтмол хамтран ажиллах үүд хаалгыг нээж өгснөөрөө онцлогтой. 

Очир-Ундраа компанийн гүйцэтгэх захирал Г.Мөнхзул: Алтны салбарын мэдээллүүдийг өгдөг энэ форум нь Голомт банкнаас уламжлал болгон зохион явуулдаг их том арга хэмжээ юм. Энэ арга хэмжээнээс бид их олон мэдээллийг олж авлаа. Өнөөдөр дэлхийн эдийн засаг, инфляци ямар байх юм, эдийн засагт юу нөлөөлж байгаа юм, хөрш орнуудын маань геополитикийн асуудлууд ямар нөлөөтэй вэ зэрэг хэрэгцээтэй мэдээллүүдийг олж авлаа.    

    “Алтны Форум” арга хэмжээний үеэр дуудлага худалдаа зохион байгуулж, дуудлага худалдаанаас олсон орлогыг хүүхэд, багачуудад зориулсан сайн үйлсийн аянд хандивладаг уламжлалтай. Энэ жил Голомт банкнаас шинээр гаргасан 999 сорьцтой, 1 унц жинтэй цэвэр алтан медалионыг дуудлага худалдаанд оруулж, олсон орлогыг зүрхний төрөлхийн гажигтай хүүхдүүдийг эх орондоо, үнэ төлбөргүй эмчилж, амь насыг аврах зорилготой “Зүрх мартахгүй” төсөл, Монгол гэрт суурилсан хүүхэд хөгжлийн тоглоомын төвийг байгуулах, ялангуяа гэр хорооллын бүсэд тоглох орчныг бий болгох, хүүхдүүдийг тоглоомоор дамжуулан хөгжүүлэх зорилготой “One Sky” ТББ-ын “Монгол гэрт суурилсан Хүүхэд хөгжлийн тоглоомын төв” төсөлд хандивлахаар болсон байна.

      Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн зах зээл дээр эрдэс түүхий эдийн үнэ ханшийн өсөлтөөс үүдэн уул уурхайн салбар эрчимтэй хөгжиж, Монгол улсын эдийн засагт томоохон байр суурь эзлэх болсон билээ. Өнөөдрийн байдлаар уул уурхайн салбарын голлох бүтээгдэхүүнд зэс, хайлуур жоншны баяжмал, нүүрс, алт зэрэг нь томоохон байр суурь эзэлж байна.

Зарим нэг тоо баримтаас сонирхуулахад, 2023 онд алтны эрэлт дэлхийн хэмжээнд шинэ дээд түвшинд хүрчээ. АНУ-ын Холбооны Нөөцийн банк бодлогын хүүгээ бууруулах магадлал зах зээлд давамгайлж байгаатай холбоотойгоор 2024 онд ч алтны эрэлт өндөр байх төлөвтэй байгааг Дэлхийн алтны зөвлөл мэдээлсэн. Тэгвэл он гарсаар дэлхийн алтны зах зээлд ханшийн өсөлт үргэлжилж, уг үнэт металлын үнийн дээд үзүүлэлтүүд шинэчлэгдсээр байгаа юм. Тухайлбал, өнгөрсөн сард алтны үнэ 8.9 хувиар, харин эхний улиралд 8 хувиар өссөн бол он гарснаас хойш 10.5 хувиар өсчээ.

Монгол Улсын хувьд Монголбанк 2023 оны 12 дугаар сард 1795 кг үнэт металл худалдан авч, оны эхнээс өссөн дүнгээр 17.86 тонн үнэт металл худалдан аваад байна. Монголбанк үнэт металл худалдан авах үнийг дэлхийн зах зээл дээрх үнээр тогтоодог бөгөөд 2023 оны 12 дугаар сард алт худалдаж авах дундаж үнэ 223,029.83 төгрөг байжээ. 

2023 онд экспортын хувьд 92 хувийг уул уурхайн бараа бүтээгдэхүүн, 6 хувийг ХАА-н гаралтай бараа бүтээгдэхүүн бүрдүүлжээ. Экспортын 91 хувийг БНХАУ руу, 4 хувийг Швейцарь улс руу нийлүүлсэн байна. Хятад улс руу экспортолсон барааны 62.7 хувийг чулуун нүүрс, 19 хувийг зэсийн баяжмал эзэлж байгаа бол Швейцарь руу экспортолсон барааны 99.5 хувийг алт эзэлжээ.

Монгол Улсын Засгийн газраас 1992, 2000 онуудад “Алт хөтөлбөр”-ийг баталж хэрэгжүүлсэн нь Монгол улсын эдийн засгийн засгийн өсөлтийг дэмжих, тухайн үеийн эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. Эдийн засгийг сэргээх, алтны олборлолтыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр “Алт-2” хөтөлбөрийг 2017 оноос хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд хоёр үе шаттайгаар 2025 он хүртэл үргэлжлэх юм.

Дэлхийн эдийн засагт нөлөөлдөг, хамгийн эрэлттэй металл бол алт. Монгол орны хувьд баттай, бодитой, боломжтой нөөц нь нийлээд 513970 кг болохыг 2010 онд эрдэмтэд тогтоожээ. Монгол Улс алтны хүн амд ногдох хайсан нөөц, олборлолтоор дэлхийд тэргүүлдэг бол байгаль дээр тохиолдох цул алтны жин хэдэн мг-аас хэдэн кг хүртэл байдаг. Түүх сөхвөл, Монголоос Заамарын районы Хайлаастын ордоос 808 гр жинтэй алт олдож байжээ.

Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт Алтайн, нуурын, Хойд Монголын, Төв Монголын, Хангай, Хэнтийн, Дорнод Монголын ба Өмнөд Монголын гэсэн металлогений 7 муж, алтны хүдэржилт агуулсан 25 металлогений бүс, алтны хүдрийн болоод алт агуулсан 70 хүдрийн дүүрэг тогтоогдсон байдаг.

Цаг цагийн хүчирхэг гүрнүүд, үүний дотор Монголын эзэнт улс чухам алтаар сан хөмрөгөө зузаатган худалдаа арилжааг ч энэ үнэт металлаар гүйцэтгэдэг байжээ. Харин өнөө үед төлбөр тооцоог хөрвөх чадвар сайтай валютаар хийдэг болсон ч алт нь дэлхийн бүх орны эдийн засагт онцгой байр суурь эзэлсээр байна.