Биднийг дагаарай:
Хэл солих: Mongolian (Cyrillic)

Хэл солих:

Нэвтрүүлэг 18-03-2024
монгол

Шинэ мэдээ

Монгол-Энэтхэгийн харилцаа


Zambaga 2016-01-06 10:01

Монгол-Энэтхэгийн харилцаа

Монгол Улс, БНЭУ-ын хооронд 1955 оны 12 дугаар сарын 24-нд дипломат харилцаа тогтоосон. Тухайн үед БНЭУ нь манай улсыг хүлээн зөвшөөрсөн социалист бус анхны орон байсны зэрэгцээ манай улсыг НҮБ-д элсэхэд гол дэмжлэг үзүүлсэн орон. 2015 онд хоёр орны харилцааны түүхийн 60 жилийн ой тохиосон юм.

Монгол –Энэтхэг хоёр улсын харилцааг одоогоос 3 мянган жилийн тэртээгээс эхтэй гэж судлаачид үздэг.

Өнөөдөр Энэтхэгийн зүүн хойт муж нутаг болон Хималайн сав газраар гучин сая гаруй өвөг монгол буюу Монголайд угсаатан амьдарч байна. Тэд олон зуун жилийн өмнөөс Энэтхэгт хэд хэдэн удаа нүүдэллэн очжээ. Үүний зэрэгцээ Энэтхэгийн өмнө зүгийн Андаманы аралд монгол гаралтай хүмүүс амьдардгийг 13-р зуунд Италийн аялагч Марко Поло  явж байхдаа харж, тэмдэглэн үлдээсэн байна. Энэтхэг судлаач Нямдаваагийн ярихдаа:  

Дэлхийн өнцөг булан бүрд олон монгол гаралтай хүмүүс байна. Өөрсдийгөө монгол гэж үздэг хүмүүс байна. Энэтхэгт 30 гаруй сая монгол гарал үүсэлтэй хүмүүс байна. Энэтхэгийн зүүн хойд районы 8 муж байдаг. Эдгээр мужид яг монголчууд бидэн шиг зүс царайтай, хоол хүнс ижил, бидэнтэй ижил төсөөтэй хувцас өмсдөг ийм улсууд байдаг. Тэд ярихдаа бид бол монголчууд. Түүхийн олон зуун жилийн нугачаанаас үүдэн Энэтхэгт амьдрах болсон. 3000, 2000, 1500 жилийн өмнө Энэтхэгт ирсэн, амьдрах болдсон гэж ярьдаг ийм хүмүүс байдаг. Зарим нэг нь Хэрэйд зарим нь Ойрд аймгийнхан байдаг. Зан заншлын хувьд монголчуудтай их адилхан. Би үүн дээр судалгаа хийгээд 55 төрлийн ижил зан заншлыг олж тэмдэглээд Хүннүчүүд Энэтхэгээс гээд номондоо оруулсан.

 

Монгол-Энэтхэг хоёр улс нь хүн ам, байгаль цаг уур, соёлын их ялгаатай. Монгол улс Төв Азийн эрс тэс уур амьсгалтай, нүүдэлчин соёлтой. Хүн ам нь 3 сая. Гол эрхэлдэг аж ахуй нь мал аж ахуй бөгөөд сүүлийн үед эдийн засгийн голлох салбар нь уул уурхай болоод байна. Тэгвэл Энэтхэг орон халуун дулаан уур амьсгалтай, хүн амаараа дэлхийд тэргүүлдэг томоохон улсуудын нэг.

Сүүлийн жилүүдэд манай хоёр орны худалдаа, эдийн засгийн харилцаа нэлээд эрчимжиж байна. Манай улс Энэтхэгээс төрөл бүрийн эм, эмийн түүхий эд, шүлхийний вакцин зэргийг авдаг.

Энэтхэг улс манайхаас уул уурхайн бүтээгдэхүүн, тухайлбал, коксжих нүүрс, хайлуур жонш, зэсийн баяжмал, уран, төмрийн хүдэр зэрэг ашигт малтмал, ноос ноолуур авахыг сонирхдог. Монгол улсад Энэтхэгийн хөрөнгө оруулалттай 30-аад аж ахуйн нэгж ажиллаж байна.

1987 оноос эхлэн Энэтхэгийн Соёл, боловсрол, Шинжлэх ухаан, технологийн  хамтын ажиллагааны “Айтек” хөтөлбөрийн хүрээнд манай мэргэжилтнүүд урт, богино хугацааны сургалтад хамрагдах болсон.

Энэтхэгээс жилд 5-10 багш ирж ажиллах болсны үндсэн дээр Улаанбаатар хотноо Монгол, Энэтхэгийн хамтарсан ахлах сургуулийг 2003 оноос байгуулан үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Мөн сүүлийн гурван жилд МУИС-ийн дэргэд санскрит хэлний тэнхим байгуулах, Төв номын санд хадгалагдаж буй эртний судар номыг тоон бичлэгт оруулах ажлыг энэтхэгийн техникийн  тусламжийн хүрээнд гүйцэтгэжээ.

Улаанбаатар хотноо хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааны бэлгэдлийг харуулсан түүх дурсгалын хөшөө цогцолбор бий. Түүний нэг нь Махатма Гандигийн гудамж болон хөшөө юм. Энэтхэгийн хүчирхэг удирдагчийн нэг байсан Махатма Ганди нь хүч хэрэглэхгүйгээр эвийг эрхэмлэгч улс төрч гэдгээрээ дэлхий дахинд алдаршсан билээ. Харин Энэтхэгийн Нью Дели хотноо Улаанбаатар гудамж, Монголпури район байдаг.

Үе үеийн элчин сайдууд тухайн орны ард түмэнд хийсэн бүтээснээрээ танигддаг бичигдээгүй хуультай. Монгол оронд гадаадын эрдэм чадалтай олон элчин сайд ажиллаж байснаас монголчууд бид Энэтхэгийн элчин сайдаар 1989-99 онд ажиллаж байсан Бакула Ринбүүчи гуайг сайн мэддэг. Бакула багш бол Монгол орон даяар алдраа цуурайтуулсан хүн.    

Аливаа улсыг төлөөлөн суугаа элчин сайдын яамыг ямар нэгэн бичиг баримт хөөцөлдөх, виз гаргуулах гэж ихэвчлэн зорьдог.Тэгвэл Монгол хүн Энэтхэгийн элчин сайдыг зовлон жаргалаа хуваалцаж, мэдэхгүй зүйлээ асууж зөвлөх, бурхны авшиг авахын тулд зорьж очдог байсан тухай эргэн дурсахад таатай байна.

Ийнхүү Монгол–Энэтхэг хоёр ард түмэн газар зүйн хувьд хол оршдог ч сэтгэл санаа, соёлын хувьд ойр байдаг оюуны хөрш орнууд.

Тухайлбал, жил бүр “Ганга мөрний уянга” энэтхэг бүжгийн тэмцээн  зохиогддог бөгөөд сүүлийн үед энэтхэг бүжгийг монгол охид бүсгүйчүүд ихээр сонирхох болсон. Мөн хинди хэлний дугуйлан хичээллэх болсноор Энэтхэгийн соёлд монголын хүүхэд залуучууд суралцаж байна.  

БНЭУ-аас МУ-д суугаа онц бөгөөд элчин сайд эрхэмсэг ноён Сомат Гош Монгол-Энэтхэгийн харилцаа, хамтын ажиллагааны тухай ингэж ярьж байна.

Монгол улсад Энэтхэг Улсаас 200 орчим иргэн оршин суудаг. Тэд соёл, боловсрол, техник технологи, нийтийн хоол гээд олон салбарт монгол мэргэжилтнүүдтэй хамтран ажилладаг. Монгол-Энэтхэг хоёр ард түмэн өнө эртний харилцаа холбоотой. 21-р зуунд манай хоёр орны хамтран ажиллах гол салбар бол Харилцаа холбоо мэдээллийн технологийн программ хангамж юм. Программ хангамжийг хөгжүүлж түүнийг экспортлох нь далайд гарцгүй Монгол орны хувьд хөгжүүлэх ёстой гол салбарын нэг гэж үздэг. Мөн биотехнологи, газар тариалан, батлан хамгаалахын салбарт хамтран ажиллах нь манай хоёр орны хувьд чухал юм. Эдгээр салбар нь эртний уламжлалт сайхан харилцааг шинэ үед уламжлан авсан нэгэн цоо шинэ салбар байх болно гэлээ.

 

 

Үзсэн: 32504

Сэтгэгдлүүд


account_circle
email
mode_edit

Сэтгэгдлүүд (173)