Монголчууд 1300 гаруй жилийн тэртээгээс ургийн бичиг хөтлөсөөр иржээ
Тэмүүжинг Монголын Их хаанд өргөмжлөхөд Тэмүүжингээс дээш 24 үеийг дэс дараалуулан жагсаан бичсэн гэдэг.
Монголчууд нэн эрт үеэс буюу 1300 гаруй жилийн тэртээгээс ургийн бичиг хөтлөсөөр иржээ. Ингэхдээ үр хүүхдүүддээ өөрсдийн овог удам, залгамжаа амаар хэлж сургахын зэрэгцээ бичгээр уламжлуулан үлдээдэг байсан түүхтэй. Өөрийн ураг бие болон бодгаль биеийнхээ ургийн холбоо хэлхээ бүхий хүмүүсийн тухай тэмдэглэл, өгүүлэмж, шашдир бичлэг, хэлхээ зурлага, бичвэрийн нэгдлийг Ургийн бичиг гэнэ.
Ургийн бичгийг дотор нь Төрийн ургийн бичиг, Гэрийн үеийн бичиг хэмээн ангилдаг. Төрийн ургийн бичиг гэдэг нь Монголчуудын төрийн ухаан, хаан, хан, ноёд, түшмэдээ ураг удам залгамжлуулан сонгож томилдог нарийн ёс жаягтай төрийн “Ургийн бичиг” юм. Монголчууд хаад, хан ноёдоо алтан ургийнхнаас сонгон, тохоон томилдог байсан учир “Төрийн ургийн бичиг”-ийг хөтөлдөг хуультай байсан байна. 1206 онд Тэмүүжинг Монголын Их хаанд өргөмжлөхөд Тэмүүжингээс дээш 24 үеийг дэс дараалуулан жагсаан бичсэн гэдэг.
Гэрийн үеийн бичгээр дамжуулан айл, өрх бүл удам угсаа, үр хүүхэд ахан дүүсээ дэс дараалан тусгай дэвтэрт бичиж, нандигнан хадгалж, баяжуулан хөтөлдөг байжээ. Жишээ нь “Монголын нууц товчоо”-ны 1-р бүлгийн 40-49-р зүйл хүртэл Бэлгүнүтэйгээс “бэлгүнүд” овогтон, Бүгүнүдтэйгээс “бүгүнүд” овогтон, Буха хатаги “хатаги” овогтон, Бухату салжи “салжид” овогтон, Бодончар “боржигин” овогтон гэх мэт овгууд үүссэн гэж бичсэн байдаг.
Түүнчлэн гэр түүхийг хөтлөхдөө түүхлэн бичих, хүснэгтлэн зурж үйлдэх гэсэн үндсэн хоёр аргыг хэрэглэж байжээ. Түүхчлэн бичсэнийг “уг эх”, хүснэгтлэн зурж үйлдсэнийг “гэрийн үеийн бичиг” гэж нэрлэдэг байсан хэмээн түүхийн сурвалжид тэмдэглэсэн байдаг.
Гэр түүхийг бичихдээ уг түүхийг эзэмшигч сайн мэдэх дээд өвгөөс өөрийн биеийг хүртлэх үе залгамжлагчдыг он цагийн дагуу байрлуулж, нэр алдар, цол хоч, овог яс, хэддүгээр хөвгүүн болох, төрсөн, нас барсан, зэрэг залгасан, гавьяа зүтгэл байгуулсан, хэргэм зэрэг авсан зэргийг дэлгэрэнгүй тэмдэглэдэг байна. Ингэж бичсэн гэрийн түүх нь түүхэн үйл явдал, үүнд бие хүний гүйцэтгэсэн үүргийг тодорхой харуулдгаараа хүснэгтлэн зурж үйлдэх аргаас давуу талтай байдаг байна. Гэрийн түүхийг хүснэгтлэн зурж үйлдэхдээ, хавтгай цаас буюу даавуун дээр хүний үе болгоныг шулуун шугамаар зааглаад, дээрээс нь доош цувуулан бичих, модны цагираг мэт тойрог татаж хөтлөх, модны мөчир мэт салбарлуулан зурж бичих гэсэн гурван хэлбэрээр хийнэ. Гэрийн үеийн бичмэлийг хар болон улаан өнгөнөөс өөр олон өнгийн бэхээр хольж бичихийг цээрлэнэ.
Гэрийн үеийн бичмэлийг модны мөчир мэт салбарлуулан хөтлөх аргыг их төлөв Буриадын угийн бичигт хэрэглэнэ. Гэвч Халхууд энэ аргаар хөтөлсөн нь хааяа тохиолдоно.
Гэрийн түүхийг хөтлөх нь садан төрөл хүмүүс бие биесээ таньж мэдэх, харилцан туслах, ядарснаа өргөн тэтгэх, ах захаа хүндэтгэх, баяр цэнгэл уй гашуугаа хуваалцах зэрэг ураг төрлийн ёс журам сахин мэдэхийн үндэс болдог.
Угийн бичгээсээ өөрсдийгөө төдийгүй өндөр дээд өвгөдөө ямар овог ястай, нэр устай хүмүүс явсныг шууд л мэднэ. Тэгж овог ясаа сайн мэддэг учир 9 үеийн дотор өөртэйгээ нэг овог, ястай хүнтэй ураг холбохыг хатуу цээрлэдэг. Есөн үе өнгөрөхөд ураг саднаараа цөм цугларан яс “хагалахуй” хэмээх их ёслол үйлдэн баяр найр хийнэ. Тийнхүү есөн үе өнгөрснөөс хойш “төрөл сунжирсан” гэж үзэх бөгөөд тухайн хүн өөрийн овог дотроос өөр шинэ яс үүсгэнэ. Ингэж овгийн дотор яс үүсгэдэг уламжлал байх бөгөөд бөгөөд есөн үе өнгөрөөж, шинэ яс үүсгэвч урдын овгоороо ураглахыг цээрлэдэгүй.
Монголчууд “хуссан ч үл арилах ясан төрөл”, “шавхавч үл ширгэх цусан төрөл” хэмээн хэлэлцдэг нь учиртай юм.
Монголын төдийгүй дэлхийн хамгийн том Ургийн бичиг нь 1905 онд бүтээсэн Цэцэн хан Шолойн ургийн бичиг юм. Шолой нь Гэрсэнэ хунтайжийн тавдугаар хөвгүүн Амин-Дуралын ач хүү юм. 1577-1905 он хүртэлхи 328 жилийн дотор төрсөн 11 мянга 966 хүний нэр бичигдсэн нь Шолой удмын зөвхөн эрчүүдийн нэр юм. Энэхүү ургийн бичгийг 5,3 метр голчтой маажиндсан даавуун дээр цагираглуулан бичсэнээр Дэлхийн түүхэнд тэмдэглэгдэх хамгийн том ургийн бичиг болсон байна. Уг бичиг эдүгээ Үндэсний Түүхийн Архивт хадгалагдаж байна.
Монголчуудын өвөг дээдсээсээ эхлэн хөтөлж ирсэн ургийн бичиг нь Манжийн ноёрхлын үед буюу 1911 он хүртэлх 200 жилийн хугацаанд алдагдаж байсан хэдий ч 1999 оноос төрийн бодлогын хүрээнд тавигдаж, эргэн хөтлөх талаар дэмжих болжээ.
Төв Азийн нүүдэлчин аймгуудын дотроос Монголчууд ургийн ургаар нуган хүү нь нутгаа сахин, охин хүүхэд нь гал голмтоо сахин, өвөг дээдсийнхээ асаасан гал голомтыг үеийн үед залган бадраасаар иржээ. Одоо мэдэгдсэнээр, бидний өндөр дээд өвөг Бөртэ Чоно, Гоо Маралын үеэс буюу 8 дугаар зуунаас Монголчуудын ургийн бичиг эх авч, 20 дугаар зуунтай золгожээ. Одоо та бүхэнд Монголын үндэсний номын сангийн бүртгэл мэдээллийн санч Х.Түмэнбаярын яриаг сонсгоё.
Ургийн бичиг бол ерөнхийдөө цаасан суурьтай, даавуун суурьтай гээд суурийн хувьд янз бүр байна. Гэхдээ бүтээсэн арга технологийн хувьд бол нарны цацраг байдлаар, мөн модны цагираг байдлаар хийсэн нь ч байдаг. Ингэхдээ ерөнхийд нь жагсааж цувуулсан байх жишээтэй. Бүтээсэн ур хийцийн хувьд өөр өөр хадгалагдаж байдаг. Хамгийн их алдартай ургийн бичиг нь Бөртэ чоноос эхэлсэн ургийн бичиг 2 метр 70 сантметрийн урттай. Бөртэ чоноос эхэлж ургийн бичгээ бичсэн учраас энэ бол хамгийн их дэлгэрэнгүй. Наанадаж Монголын мянган жилийн түүхийг багтаасан гэж үздэг.
Үндэсний номын санд ургийн бичгүүдээс олон төрлөөр хадгалагдаж байна. Тэрний нэг тод илрэл нь Чингис хаанаас эхэлсэн ургийн бичиг. Энэ ургийн бичиг сүүл үед хуулбарлагдаж бүтээгдсэн. Энэхүү бичиг нь ерөнхий бүтээсэн ур хийцийн хувьд нарны хэлбэр дүрстэй харагдаж байгаа. Тэгэхээр нар болохоор Монголчуудын их мандан бадрахын билэг тэмдэг гэж үздэг. Тэр агуулгыг өөртөө шингээсэн ийм өв. Нарны төв хэсэгт Чингисийн алтан ураг байгаа, ерөнхий талбараа нэмэх тэмдгээр дөрөв хуваасан байгаа. Энэ нь Халхын дөрвөн аймаг, Түшээд хан аймаг, Сайн ноён хаан аймаг, Цэцэн хан аймаг, Засагт хан аймаг гээд дөрвөн аймаг. Дөрвөн аймаг дотроо нарны цацрагуудаар хуваасан байгаа, энэ нь аймгийн хошуудууд. Үүнийг уншихдаа Чингисийн алтан ургаас хэний хүүхдүүд нь аль аймгийн аль хошууг удирдсан бэ гээд 18-р зуун хүртэл гаргасан. Энэ нь Чингис хааны удмын, алтан ургийн гэж явж байгаад Гэрсэнз Жалайр хунтайжийн хөвгүүдийн ургийн бичиг, дөрвөн аймгийг захирсан. Энэ бичвэрийн дунд талд улаан өнгөтэй хэсгүүд нь тухайн үедээ нөлөө бүхий ноёдуудыг илэрхийлж байгаа.
14-р зууны үеийн Персийн алдарт түүхч Рашид-Ад-Дин “Эдгээр Монголчууд бүх аймаг яруу тодорхой удам угсааны мөдтэй түүхтэй. Учир нь Монголчуудын заншил нь өвөг дээдсийнхээ удам угсааг залгамжлан сахиж, төрсөн хүүхэд бүртээ удам угсаагаа зааж сургадаг. Тийнхүү тэд удам угсааны тухай үгийг хүмүүсийн хүртээл болгодог учраас тэдний дунд яс угсаа, овог аймгаа мэдэхгүй хүн нэг ч үгүй” хэмээн бахархан тэмдэглэжээ.
Үзсэн: 8553
Tweet
bolaquacika
04 Apr 2019 11:30:59
http://theprettyguineapig.com/amoxicillin/ - Buy Amoxicillin <a href="http://theprettyguineapig.com/amoxicillin/">Amoxicillin</a> bmw.qopz.vom.mn.nbv.yx http://theprettyguineapig.com/amoxicillin/
ilujiinooc
16 May 2019 01:14:01
http://mewkid.net/buy-amoxicillin/ - Amoxicillin 500mg Capsules <a href="http://mewkid.net/buy-amoxicillin/">Amoxicillin 500mg Capsules</a> pah.obuj.vom.mn.nzr.mr http://mewkid.net/buy-amoxicillin/
uzecisos
16 May 2019 01:53:34
http://mewkid.net/buy-amoxicillin/ - Amoxicillin 500mg <a href="http://mewkid.net/buy-amoxicillin/">Amoxicilline 500 Mg Online</a> xzo.umft.vom.mn.idx.fu http://mewkid.net/buy-amoxicillin/
rwnrxnxhom
29 Aug 2020 05:51:50
-- rwnrxnxhom http://www.gc8mhx6942n43dene736t7d4y4n451drs.org/ <a href="http://www.gc8mhx6942n43dene736t7d4y4n451drs.org/">arwnrxnxhom</a> [url=http://www.gc8mhx6942n43dene736t7d4y4n451drs.org/]urwnrxnxhom[/url]
liaineefalley
20 Sep 2020 05:16:20
http://onlinecasinouse.com/# free slots real casino slots <a href="http://onlinecasinouse.com/# ">online casino real money </a> online casino games
kmsclokh
07 Nov 2020 12:59:17
-- kmsclokh http://www.goa7gpmmh2s0np8sc21348j9g52o7809s.org/ <a href="http://www.goa7gpmmh2s0np8sc21348j9g52o7809s.org/">akmsclokh</a> [url=http://www.goa7gpmmh2s0np8sc21348j9g52o7809s.org/]ukmsclokh[/url]
ybmvyoynn
15 Dec 2020 11:17:09
-- <a href="http://www.gm0q4828154e9tgdixq9026aopo5u48xs.org/">aybmvyoynn</a> ybmvyoynn http://www.gm0q4828154e9tgdixq9026aopo5u48xs.org/ [url=http://www.gm0q4828154e9tgdixq9026aopo5u48xs.org/]uybmvyoynn[/url]
plaipsess
10 Apr 2022 12:44:39
https://bestadalafil.com/ - Cialis Several tomographic techniques CT scans have been developed to produce sliceimages within the body which provide depth information. Tnjtpp venta de viagra en farmacia <a href="https://bestadalafil.com/">cheapest place to buy cialis</a> Abhadu Costa Rica Pharmacy Online Ukhiiq cialis dreampharmaceuticals from online https://bestadalafil.com/ - cialis 5mg best price
zbgjsgrgft
19 May 2022 02:47:39
-- zbgjsgrgft http://www.gy05tdg0a43wc10ym6w9i9wo7s584p02s.org/ <a href="http://www.gy05tdg0a43wc10ym6w9i9wo7s584p02s.org/">azbgjsgrgft</a> [url=http://www.gy05tdg0a43wc10ym6w9i9wo7s584p02s.org/]uzbgjsgrgft[/url]
pbqdiqmvb
19 May 2022 02:47:41
-- [url=http://www.ga821r3b4l2814232ie0g1cn0bv4ixxxs.org/]upbqdiqmvb[/url] <a href="http://www.ga821r3b4l2814232ie0g1cn0bv4ixxxs.org/">apbqdiqmvb</a> pbqdiqmvb http://www.ga821r3b4l2814232ie0g1cn0bv4ixxxs.org/
GRLpGpAG
06 Jul 2022 07:39:04
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:02:53
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:04:54
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:06
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:21
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:31
c7ZKq4ov
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:35
-1 OR 2+428-428-1=0+0+0+1 --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:43
-1 OR 2+973-973-1=0+0+0+1
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:48
-1' OR 2+86-86-1=0+0+0+1 --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:49
-1' OR 2+745-745-1=0+0+0+1 or '2A5WMnGr'='
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:10:51
-1" OR 2+316-316-1=0+0+0+1 --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:11:19
if(now()=sysdate(),sleep(15),0)
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:11:38
0'XOR(if(now()=sysdate(),sleep(15),0))XOR'Z
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:11:56
0"XOR(if(now()=sysdate(),sleep(15),0))XOR"Z
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:12:12
(select(0)from(select(sleep(15)))v)/*'+(select(0)from(select(sleep(15)))v)+'"+(select(0)from(select(sleep(15)))v)+"*/
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:12:29
-1; waitfor delay '0:0:15' --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:12:46
-1); waitfor delay '0:0:15' --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:13:03
1 waitfor delay '0:0:15' --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:13:17
OXN4tPPY'; waitfor delay '0:0:15' --
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:13:30
-5 OR 570=(SELECT 570 FROM PG_SLEEP(15))--
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:13:47
-5) OR 482=(SELECT 482 FROM PG_SLEEP(15))--
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:14:00
-1)) OR 681=(SELECT 681 FROM PG_SLEEP(15))--
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:14:11
xJRRCwue' OR 995=(SELECT 995 FROM PG_SLEEP(15))--
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:14:31
uRyoKrvg') OR 47=(SELECT 47 FROM PG_SLEEP(15))--
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:14:46
SuSbmdvn')) OR 399=(SELECT 399 FROM PG_SLEEP(15))--
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:14:59
555*DBMS_PIPE.RECEIVE_MESSAGE(CHR(99)||CHR(99)||CHR(99),15)
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:15:18
555'||DBMS_PIPE.RECEIVE_MESSAGE(CHR(98)||CHR(98)||CHR(98),15)||'
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:15:20
1'"
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:15:21
1
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:15:23
@@emrHm
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:15:39
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:16:08
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:17:31
555
GRLpGpAG
06 Jul 2022 08:17:48
555
3sK0aoGl
06 Jul 2022 08:18:03
555
-1 OR 2+770-770-1=0+0+0+1 --
06 Jul 2022 08:18:05
555
-1 OR 2+368-368-1=0+0+0+1
06 Jul 2022 08:18:07
555
-1' OR 2+332-332-1=0+0+0+1 --
06 Jul 2022 08:18:11
555
-1" OR 2+388-388-1=0+0+0+1 --
06 Jul 2022 08:18:15
555
if(now()=sysdate(),sleep(15),0)
06 Jul 2022 08:18:33
555
1 waitfor delay '0:0:15' --
06 Jul 2022 08:19:39
555
iIv7n1ef'; waitfor delay '0:0:15' --
06 Jul 2022 08:20:01
555
1'"
06 Jul 2022 08:21:23
555
1
06 Jul 2022 08:21:25
555
@@GeS2L
06 Jul 2022 08:21:26
555
jonqtcwqcy
19 Jul 2022 12:51:46
-- jonqtcwqcy http://www.go6go613oz59592nso431c47yz64kvuks.org/ <a href="http://www.go6go613oz59592nso431c47yz64kvuks.org/">ajonqtcwqcy</a> [url=http://www.go6go613oz59592nso431c47yz64kvuks.org/]ujonqtcwqcy[/url]
Annetry
23 Aug 2022 06:15:39
Zitromax On Line <a href=http://iverstromectol.com/>is stromectol over the counter</a> Amoxil Feline Side Effects
Chumunk
09 Oct 2022 03:43:53
The inverse association between ER expression and tumor grade was also found in two independent endometrial carcinoma cohorts, in which ER pathway activity was also measured, using the aforementioned ER pathway activity test 68 <a href=https://buylasixon.com/>lasix hypokalemia</a>
cosrlqhegt
03 Nov 2022 11:48:42
-- <a href="http://www.g5qf3s21sj505qy0343gpojnx6318pf1s.org/">acosrlqhegt</a> [url=http://www.g5qf3s21sj505qy0343gpojnx6318pf1s.org/]ucosrlqhegt[/url] cosrlqhegt http://www.g5qf3s21sj505qy0343gpojnx6318pf1s.org/
jpojhoqyn
03 Nov 2022 11:48:42
-- <a href="http://www.gqrhl04i43b06a75tsrz146s621cl33ts.org/">ajpojhoqyn</a> jpojhoqyn http://www.gqrhl04i43b06a75tsrz146s621cl33ts.org/ [url=http://www.gqrhl04i43b06a75tsrz146s621cl33ts.org/]ujpojhoqyn[/url]
Dyroise
07 Dec 2022 12:01:23
vigora bactroban 2 crema prezzo But the shutdown, which has led to the furlough of more than90 percent of the IRS workforce, will affect a variety of IRSprograms across the board, she said in a statement late onTuesday <a href=http://bestcialis20mg.com/>cialis prices</a> Those randomized to tamoxifen receive 20 mg day, and regulargynecologic assessments have been performed since 1988
Ownelry
05 Jul 2023 06:38:55
Support the cc failures of 7 <a href=http://propeci.cfd>finasteride generic uk</a> 32 found no false negative diagnoses on sonohysterography in a study of sonohysterography and operative hysteroscopy in tamoxifen treated women who had thickened endometria on transvaginal sonography
Ownelry
08 Jul 2023 08:36:43
Morris, USA 2022 04 24 16 16 15 <a href=http://finasterid.cfd>propecia amazon</a>
xrnrepvdqx
22 Aug 2023 04:34:40
-- <a href="http://www.g13y2alahz3h95r44i1q6j1u68j4u93es.org/">axrnrepvdqx</a> [url=http://www.g13y2alahz3h95r44i1q6j1u68j4u93es.org/]uxrnrepvdqx[/url] xrnrepvdqx http://www.g13y2alahz3h95r44i1q6j1u68j4u93es.org/
efigmxmoww
27 Aug 2023 09:00:32
-- <a href="http://www.gv806kyz5136vb1jldtl576uot6209i6s.org/">aefigmxmoww</a> [url=http://www.gv806kyz5136vb1jldtl576uot6209i6s.org/]uefigmxmoww[/url] efigmxmoww http://www.gv806kyz5136vb1jldtl576uot6209i6s.org/
jkwccyyjrv
08 Dec 2023 11:54:46
-- jkwccyyjrv http://www.g33130n85rme5n3xw35q53m20wvm1xrus.org/ <a href="http://www.g33130n85rme5n3xw35q53m20wvm1xrus.org/">ajkwccyyjrv</a> [url=http://www.g33130n85rme5n3xw35q53m20wvm1xrus.org/]ujkwccyyjrv[/url]
sjbowptif
13 Dec 2023 02:30:54
-- <a href="http://www.g2q127s0s6zbf3nl05a351tedi12v22ps.org/">asjbowptif</a> sjbowptif http://www.g2q127s0s6zbf3nl05a351tedi12v22ps.org/ [url=http://www.g2q127s0s6zbf3nl05a351tedi12v22ps.org/]usjbowptif[/url]
mqdbkjcsj
16 Jan 2024 06:10:27
-- <a href="http://www.g60l92caz155xl3n7o6hqh8v477kg15fs.org/">amqdbkjcsj</a> [url=http://www.g60l92caz155xl3n7o6hqh8v477kg15fs.org/]umqdbkjcsj[/url] mqdbkjcsj http://www.g60l92caz155xl3n7o6hqh8v477kg15fs.org/
pnzkjexibx
16 Jan 2024 06:10:29
-- pnzkjexibx http://www.gnu7uf9np6x22844q5s96bvow2928p9vs.org/ <a href="http://www.gnu7uf9np6x22844q5s96bvow2928p9vs.org/">apnzkjexibx</a> [url=http://www.gnu7uf9np6x22844q5s96bvow2928p9vs.org/]upnzkjexibx[/url]
votnxnqkwq
16 Jan 2024 05:58:09
-- [url=http://www.gh5in7575np702w02fe394ywzgbdk598s.org/]uvotnxnqkwq[/url] votnxnqkwq http://www.gh5in7575np702w02fe394ywzgbdk598s.org/ <a href="http://www.gh5in7575np702w02fe394ywzgbdk598s.org/">avotnxnqkwq</a>
xznekespe
16 Jan 2024 05:58:09
-- <a href="http://www.gjc54x0m20p97dhkj1s148d14dn68j5ds.org/">axznekespe</a> [url=http://www.gjc54x0m20p97dhkj1s148d14dn68j5ds.org/]uxznekespe[/url] xznekespe http://www.gjc54x0m20p97dhkj1s148d14dn68j5ds.org/
qeedircjr
02 Feb 2024 06:17:02
-- <a href="http://www.gzu3hyc1w5z057rx356hx2et69le1471s.org/">aqeedircjr</a> qeedircjr http://www.gzu3hyc1w5z057rx356hx2et69le1471s.org/ [url=http://www.gzu3hyc1w5z057rx356hx2et69le1471s.org/]uqeedircjr[/url]
dinqxgeqxv
02 Feb 2024 06:17:04
-- dinqxgeqxv http://www.gwn74euw4igjc454bm958793h9k0x78xs.org/ <a href="http://www.gwn74euw4igjc454bm958793h9k0x78xs.org/">adinqxgeqxv</a> [url=http://www.gwn74euw4igjc454bm958793h9k0x78xs.org/]udinqxgeqxv[/url]
djnivqlhtc
27 Feb 2024 04:45:26
-- [url=http://www.gc4lpfm57ia96l83a04t62n1uh286on2s.org/]udjnivqlhtc[/url] <a href="http://www.gc4lpfm57ia96l83a04t62n1uh286on2s.org/">adjnivqlhtc</a> djnivqlhtc http://www.gc4lpfm57ia96l83a04t62n1uh286on2s.org/
mijznkfkgk
02 Mar 2024 12:43:38
-- [url=http://www.gbx53vkz6g001xh9xv6b49kq85e229m1s.org/]umijznkfkgk[/url] <a href="http://www.gbx53vkz6g001xh9xv6b49kq85e229m1s.org/">amijznkfkgk</a> mijznkfkgk http://www.gbx53vkz6g001xh9xv6b49kq85e229m1s.org/
hwenjnrrp
03 Mar 2024 04:51:05
-- <a href="http://www.g9oe7le160617fnamk95776axo1g37zms.org/">ahwenjnrrp</a> hwenjnrrp http://www.g9oe7le160617fnamk95776axo1g37zms.org/ [url=http://www.g9oe7le160617fnamk95776axo1g37zms.org/]uhwenjnrrp[/url]
lozlkojlt
03 Mar 2024 04:51:39
-- lozlkojlt http://www.g44320ui40y1lgh506rcpmw04kxt0p55s.org/ [url=http://www.g44320ui40y1lgh506rcpmw04kxt0p55s.org/]ulozlkojlt[/url] <a href="http://www.g44320ui40y1lgh506rcpmw04kxt0p55s.org/">alozlkojlt</a>
smkifdxvh
13 Mar 2024 03:05:40
-- smkifdxvh http://www.gx0ldc5tp96pt37tlm5j50dl4o176861s.org/ <a href="http://www.gx0ldc5tp96pt37tlm5j50dl4o176861s.org/">asmkifdxvh</a> [url=http://www.gx0ldc5tp96pt37tlm5j50dl4o176861s.org/]usmkifdxvh[/url]
xkvnmpxkk
07 Apr 2024 08:49:00
-- <a href="http://www.g69e6tl7mt5ax0g920u5aigz08999by2s.org/">axkvnmpxkk</a> [url=http://www.g69e6tl7mt5ax0g920u5aigz08999by2s.org/]uxkvnmpxkk[/url] xkvnmpxkk http://www.g69e6tl7mt5ax0g920u5aigz08999by2s.org/
kbobmlkpqx
08 Apr 2024 04:31:12
-- [url=http://www.gw1yg2ckt8979sq2x6nb4173k0ydd055s.org/]ukbobmlkpqx[/url] <a href="http://www.gw1yg2ckt8979sq2x6nb4173k0ydd055s.org/">akbobmlkpqx</a> kbobmlkpqx http://www.gw1yg2ckt8979sq2x6nb4173k0ydd055s.org/
zqqzqoqtdn
08 Apr 2024 04:31:13
-- [url=http://www.g7q8votxq9no70n6838u0rfq3u28551is.org/]uzqqzqoqtdn[/url] zqqzqoqtdn http://www.g7q8votxq9no70n6838u0rfq3u28551is.org/ <a href="http://www.g7q8votxq9no70n6838u0rfq3u28551is.org/">azqqzqoqtdn</a>
yxbmongqto
13 May 2024 06:27:52
-- <a href="http://www.gs298yci3p4v32z6sf4wsx36p8529fu1s.org/">ayxbmongqto</a> [url=http://www.gs298yci3p4v32z6sf4wsx36p8529fu1s.org/]uyxbmongqto[/url] yxbmongqto http://www.gs298yci3p4v32z6sf4wsx36p8529fu1s.org/
tozioffyv
13 May 2024 06:27:57
-- tozioffyv http://www.gue1b4o8ws2r4l58rv7e8852v4m6x5y7s.org/ <a href="http://www.gue1b4o8ws2r4l58rv7e8852v4m6x5y7s.org/">atozioffyv</a> [url=http://www.gue1b4o8ws2r4l58rv7e8852v4m6x5y7s.org/]utozioffyv[/url]
gfyqgipfr
17 Jun 2024 02:23:52
-- <a href="http://www.g61i462210h51l48kq10xiifiip9zw8ls.org/">agfyqgipfr</a> [url=http://www.g61i462210h51l48kq10xiifiip9zw8ls.org/]ugfyqgipfr[/url] gfyqgipfr http://www.g61i462210h51l48kq10xiifiip9zw8ls.org/
CasinosLaX
22 Feb 2025 04:26:20
Incredible quite a lot of superb facts. online indian casino https://mapcasino.info/review-reddog/ ver casino online
SidneySwose
24 Feb 2025 01:34:45
You actually explained this wonderfully! opciones de pago fiables para casinos online https://combatcasino.info/review-reddog/ sugarhouse casino online pennsylvania
SidneySwose
26 Feb 2025 04:58:30
Great stuff. With thanks. all gta online casino missions https://combatcasino.info/nascar-betting/ live casino online promo code
yojrcoppj
26 Apr 2025 02:30:24
-- <a href="http://www.gy4ei10h0rf75o85zb5xl625q528g6ths.org/">ayojrcoppj</a> yojrcoppj http://www.gy4ei10h0rf75o85zb5xl625q528g6ths.org/ [url=http://www.gy4ei10h0rf75o85zb5xl625q528g6ths.org/]uyojrcoppj[/url]
giqkjvfoz
08 Jul 2025 08:56:02
-- giqkjvfoz http://www.g1eomi41qct79xg166208qx67zvk0m36s.org/ [url=http://www.g1eomi41qct79xg166208qx67zvk0m36s.org/]ugiqkjvfoz[/url] <a href="http://www.g1eomi41qct79xg166208qx67zvk0m36s.org/">agiqkjvfoz</a>
eczzkzbxr
21 Jul 2025 10:39:09
-- <a href="http://www.grr633wu413h49vtnwx6gav899i6p468s.org/">aeczzkzbxr</a> [url=http://www.grr633wu413h49vtnwx6gav899i6p468s.org/]ueczzkzbxr[/url] eczzkzbxr http://www.grr633wu413h49vtnwx6gav899i6p468s.org/
sjvwdmkwtf
23 Aug 2025 10:40:56
-- <a href="http://www.g814sg4vv7n69388x9zn1z8z2znc6vg1s.org/">asjvwdmkwtf</a> [url=http://www.g814sg4vv7n69388x9zn1z8z2znc6vg1s.org/]usjvwdmkwtf[/url] sjvwdmkwtf http://www.g814sg4vv7n69388x9zn1z8z2znc6vg1s.org/
mbsowvbyzs
29 Oct 2025 09:21:44
-- [url=http://www.g919rcl02sbz416n0koel2269e8h6z5gs.org/]umbsowvbyzs[/url] mbsowvbyzs http://www.g919rcl02sbz416n0koel2269e8h6z5gs.org/ <a href="http://www.g919rcl02sbz416n0koel2269e8h6z5gs.org/">ambsowvbyzs</a>
nwvsojlqh
29 Oct 2025 07:55:19
-- <a href="http://www.gi0dp3300qj2ei355516sdu160l1onchs.org/">anwvsojlqh</a> [url=http://www.gi0dp3300qj2ei355516sdu160l1onchs.org/]unwvsojlqh[/url] nwvsojlqh http://www.gi0dp3300qj2ei355516sdu160l1onchs.org/
ArtisaneuroX
01 Nov 2025 09:07:57
Создавайте красиво, просто и с удовольствием - даже если вы новичок https://artisanalcrafts.ru/
ArtisaneuroX
01 Nov 2025 07:22:14
Хендмейд - это про любовь к процессу, а не к результату https://artisanalcrafts.ru/
ArtisaneuroX
02 Nov 2025 03:53:21
Творчество - лучшее лекарство от рутины. Попробуйте уже сегодня https://artisanalcrafts.ru/
phktrjkli
30 Nov 2025 09:48:13
-- [url=http://www.g8b5z057g118kfjhk1rk57d600fy6pg2s.org/]uphktrjkli[/url] phktrjkli http://www.g8b5z057g118kfjhk1rk57d600fy6pg2s.org/ <a href="http://www.g8b5z057g118kfjhk1rk57d600fy6pg2s.org/">aphktrjkli</a>
cehnfdcomn
03 Dec 2025 02:30:29
-- <a href="http://www.ghe66d8034e95p1rieud34041dl6dwi9s.org/">acehnfdcomn</a> [url=http://www.ghe66d8034e95p1rieud34041dl6dwi9s.org/]ucehnfdcomn[/url] cehnfdcomn http://www.ghe66d8034e95p1rieud34041dl6dwi9s.org/